5-(cykloprop-2-en-1-ylideno)cyklopenta-1,3-dien

 W. Szczepankiewicz, "5-(cykloprop-2-en-1-ylideno)cyklopenta-1,3-dien", Teneochem.blogspot, 2024.03.14.

Jednym z testowanych przeze mnie modeli, które potem wykorzystałem do konstrukcji bardziej złożonych struktur był tytułowy 5-(cykloprop-2-en-1-ylideno)cyklopenta-1,3-dien (Orca4.2.1/ B3LYP/ def2-SVP/ hess-plus, Rys. 1). Zwany jest też kalicenem (calicene):

Rys 1. Formy mezomeryczne 5-(cykloprop-2-en-1-ylideno)cyklopenta-1,3-dienu

Na rysunku pokazane są obie formy mezomeryczne tego związku (inne formy nie są tu przydatne). Forma po lewej stronie jest o tyle istotna, że pokazuje dwa pierścienie aromatyczne o przeciwnych znakach. analiza ładunków cząstkowych wg Mullikena  i Loewdina pokazuje, że ta druga lepiej odzwierciedla nasze wyobrażenie o separacji ładunków zgodnej ze wzorem po lewej stronie. To znaczy, że ładunki ujemne są rozproszone po pierścieniu cyklopentadienowym, a dodatnie po sąsiednim pierścieniu trójczłonowym oraz atomach wodoru. Według Mullikena rozłożenie ładunków jest mniej intuicyjne. Sugeruje to, że posługiwanie się schematem Loewdina jest, jak sądzę, bardziej uzasadnione (Rys. 2):

Rys. 2. Ładunki (struktura po lewej) i rzędy wiązań w rozpatrywanej cząsteczce. Ładunki (struktura po lewej) obliczone wg metody Mullikena oznaczone są literą M, natomiast wg Loewdina literą L.

Rzędy wiązań wskazują, że oba pierścienie nie są idealnie aromatyczne. Nawet zdają się sugerować, że poprawniejsze jest stosowanie wzoru z wiązaniami podwójnymi bez ładunków (rys. 1, wzór po prawej stronie).